Κυριακή 23 Δεκεμβρίου 2012

H Eταιρεία Αστρονομίας & Διαστήματος (Παράρτημα Σαλαμίνας) ευχεται στα Μέλη στούς Φίλους και σε οσους την στηρίζουν ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΧΑΡΟΥΜΕΝΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ



               

Κυριακή 16 Δεκεμβρίου 2012



                                  













                                                        ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 



Η Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος ( Παράρτημα Σαλαμίνας ) σε συνεργασία 
με την Ένωση Συλλόγων Γονέων Μαθητών Δήμου Σαλαμίνας διοργανώνουν ομιλία με Θέμα <<Το Άστρο της Βηθλεέμ και η Αστρονομική του Ερμηνεία >>
Ομιλήτρια Φιόρη- Αναστασία Μεταλληνού Δρ Αστροφυσικής , Επιστημονικός Συνεργάτης Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Η ομιλία θα πραγματοποιηθεί στις 21-12-2012 και ώρα 6μ.μ στην Αίθουσα εκδηλώσεων του 2ου Γυμνασίου Σαλαμίνας και θα πλαισιωθεί από την χορωδία – ορχήστρα των μαθητών του Σχολείου.
     
                                            Για Τo  Δ.Σ


Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ                                                                        Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Κ.ΡΑΠΑΤΖΙΚΟΣ                                                                        Σ. ΡΑΠΤΗΣ






Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2012

Το MAVEN Οδεύει προς τη Λύση του Μυστηρίου της Χαμένης Ατμόσφαιρας του Άρη

Της Αστροφυσικού Ελένης Χατζηχρήστου  
 Η νέα αποστολή της NASA MAVEN (Mars Atmosphere and Volatile EvolutioN) είναι αφιερωμένη στην εξιχνίαση της απώλειας της ατμόσφαιρας του πλανήτη Άρη. Θα χρησιμοποιήσει ένα σύστημα τηλεπισκόπησης που αποτελείται από έναν φασματογράφο ευαίσθητο στα υπεριώδη μήκη κύματος (IUVS), που επινοήθηκε και κατασκευάσθηκε από το Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής και Διαστημικής Φυσικής του Πανεπιστημίου του Κολοράντο στις ΗΠΑ. Ο φασματογράφος συμπληρώνεται από την μονάδα επεξεργασίας δεδομένων RSDPU που στην ουσία αποτελεί τον εγκέφαλο του όλου συστήματος, που επικοινωνεί και κατευθύνει τον φασματογράφο ακολουθώντας τις εντολές που δίνονται από την Γη. Το σύστημα θα ενεργοποιηθεί 21 ημέρες μετά την εκτόξευση της αποστολής για έναν αρχικό έλεγχο και κατόπιν θα απενεργοποιηθεί. Αυτή η διαδικασία ελέγχου θα επαναληφθεί δύο φορές ακόμη κατά τη διάρκεια του μακρόχρονου ταξιδιού του διαστημοπλοίου από τη Γη στον Άρη. 

 Εικ.1: Η συσκευή τηλεπισκόπησης στο διαστημόπλοιο MAVEN που θα εξερευνήσει τις αιτίες που οδήγησαν  στην απώλεια της ατμόσφαιρας του (Credit: Aref Nammari/CU/LASP)

 Η διαστημική αποστολή MAVEN κόστισε 485 εκατομμύρια δολάρια και αναμένεται να εκτοξευθεί στα τέλη του 2013. Επιλέχθηκε ανάμεσα σε 20 άλλες προτεινόμενες αποστολές για την καλύτερη επιστημονική έρευνα και το μικρότερο ρίσκο που παρουσίαζε. Μόλις το MAVEN φτάσει στον Άρη το φθινόπωρο του 2014, το διαστημόπλοιο θα μπει σε ελλειπτική τροχιά γύρω από τον πλανήτη και τα οκτώ συνολικά όργανά του θα αρχίσουν τις μετρήσεις που θα διαρκέσουν ένα γήινο έτος (περίπου ισοδύναμο με μισό έτος στον Άρη). Το διαστημόπλοιο θα κάνει και μία κάθοδο στα 120 περίπου χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια του πλανήτη για να μελετήσει την ανώτερη ατμόσφαιρά του. Ακόμη και μετά την επίσημη λήξη της αποστολής του, το MAVEN θα χρησιμοποιηθεί για την υποστήριξη των τηλεπικοινωνιών με τις ρομποτικές αποστολές που αυτή τη στιγμή βρίσκονται στην επιφάνεια του Άρη.
Ο όρος τηλεπισκόπηση σημαίνει μελέτη εξ’ αποστάσεως δια μέσου του φωτός που εκπέμπει ένα σώμα. Η επιλογή της υπεριώδους φασματικής περιοχής για την εξερεύνηση του MAVEN έγινε γιατί αυτή προσφέρει τις καλύτερες διαγνωστικές δυνατότητες της ατμόσφαιρας του πλανήτη. Στην αποστολή θα περιλαμβάνονται δύο ακόμη όργανα: Το Πακέτο Σωματιδίων και Πεδίων (Particles and Fields Package), που κατασκευάστηκε από το Εργαστήριο Διαστημικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, με σκοπό το χαρακτηρισμό του ηλιακού ανέμου και της ιονόσφαιρας του πλανήτη. Και το Φασματόμετρο Ουδέτερου Αερίου και Ιοντικής Μάζας (Neutral Gas and Ion Mass Spectrometer), που δημιουργήθηκε από το NASA Goddard Space Flight Center, με σκοπό τη μέτρηση της σύστασης και των ισοτόπων των ουδέτερων ιόντων.


















 Εικ.2: Καλλιτεχνική αναπαράσταση του κόκκινου πλανήτη. Ίσως η απώλεια του μαγνητικού του πεδίου να οδήγησε τελικά και στην απώλεια του μεγαλύτερου μέρους της ατμόσφαιράς του (Credit: Image courtesy of NASA).
 Κάποτε ο Άρης είχε πυκνότερη ατμόσφαιρα και γι’ αυτό το νερό μπορούσε να διατηρηθεί σε υγρή μορφή στην επιφάνειά του. Βάσιμες ενδείξεις γι’ αυτό αποτελούν οι σχηματισμοί στην επιφάνεια του πλανήτη που μοιάζουν με αποξηραμένες κοίτες ποταμών και τα  ορυκτά που θα μπορούσαν να σχηματιστούν μόνο με την παρουσία νερού σε υγρή  μορφή.  Όμως, πιθανόν λόγω μια δραματικής κλιματικής αλλαγής, ο Άρης έχασε το μεγαλύτερο μέρος της ατμόσφαιράς του. Τι ακριβώς συνέβη; Τα MAVEN  θα συνεισφέρει ουσιαστικά στη λύση αυτού του αινίγματος. Θα είναι η πρώτη αποστολή ειδικά αφιερωμένη στην κατανόηση της ανώτερης ατμόσφαιρας του Άρη, με σκοπό τον καθορισμό της εξέλιξης που οδήγησε στην τελική απώλειά της και τελικά καθόρισε και την κλιματική αλλαγή που υπέστη ο πλανήτης. Η μέτρηση της τωρινής απώλειας αερίων από τον Άρη θα βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση. 
Ουσιαστικά το MAVEN είναι μια αποστολή ζωτικής σημασίας που συμπληρώνει τις παλαιότερες, τωρινές και μελλοντικές αποστολές στον Άρη, φέρνοντάς μας ένα βήμα πιο κοντά στην κατανόηση των μυστηρίων του. 
Ουρανός και Αστρονομικά Φαινόμενα Δεκέμβριος 2012

 Γράφει η Αστροφυσικός Ελένη Χατζηχρήστου




 


 Εικ. Ουρανος: Ο ουρανός του Δεκεμβρίου για το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της Αθήνας (15/12/2012 21:00 UTC). (Credit: http://space.about.com)

 Αυτό το Μήνα

 Αυτό το μήνα θα σημειωθεί το Χειμερινό Ηλιοστάσιο στις 21 Δεκεμβρίου, συμβολική αρχή του χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο όταν η ημέρα έχει τη μικρότερη διάρκεια - καλά νέα για τους αστρονόμους αφού θα μπορέσουν να απολαύσουν τη μεγαλύτερης διάρκειας νύκτα του έτους. Το αντίστοιχο φαινόμενο για το νότιο ημισφαίριο θα συμβεί στις 21 Ιουνίου. Κατά το Χειμερινό Ηλιοστάσιο ο Ήλιος είναι μακρύτερα από τον Βόρειο Πόλο (φαίνεται στο νοτιότερο σημείο στον ουρανό). Αμέσως μετά η διάρκεια της ημέρας σιγά σιγά θα μεγαλώνει κα ο Ήλιος κάθε μέρα θα ανατέλλει και λίγο βορειότερα, περνώντας προοδευτικά περισσότερο χρόνο στον ουρανό του Βόρειου Ημισφαιρίου. Ένα ακόμη αστρονομικό γεγονός που δεν πρέπει να χάσετε αυτό το μήνα είναι η αντίθεση του Δία στις 3 Δεκεμβρίου όταν ο δίσκος του θα φαίνεται πλήρως φωτισμένος από τον Ήλιο, η καταλληλότερη στιγμή για φωτογράφηση του πλανήτη και των δορυφόρων του.    


















  
 Εικ. Διας: Ο καταλληλότερος μήνας για την παρατήρηση του βασιλιά των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος. Μη χάσετε την ευκαιρία (Credit: Damian Peach).


Βροχές Διαττόντων

Στις 13-14 Δεκεμβρίου κορυφώνονται οι Διδυμίδες, για μερικούς η καλύτερη βροχή διαττόντων του έτους. Προέρχεται από υπολείμματα ενός αστεροειδή, πιθανότατα του Φαέθωνα. Φέτος η σύμπτωση με τη Νέα Σελήνη υπόσχεται σκοτεινούς ουρανούς και επομένως ένα εξαιρετικό θέαμα με 60-100 πολύχρωμους διάττοντες την ώρα. Φαινόμενο ακτινοβόλο σημείο το λαμπρό άστρο Κάστωρ στον αστερισμό των Διδύμων.. 

Με το τέλος των Διδυμίδων μας επισκέπτεται μία ακόμη βροχή διαττόντων, οι Αρκτίδες, που κορυφώνονται στις 23 Δεκεμβρίου, αλλά δεν περιμένουμε πολλούς. Αυτή η βροχή διαττόντων είναι αποτέλεσμα πρότερου περάσματος του κομήτη Tuttle. 

Περίπου δέκα ακόμη σποραδικά φαινόμενα διαττόντων αναμένονται κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου, τα οποία δεν προέρχονται από κάποια συγκεκριμένη βροχή διαττόντων αλλά αποτελούν εκδηλώσεις του υπόβαθρου μετεωροειδών, τα οποία ταξιδεύουν ανά πάσα στιγμή στο Ηλιακό μας Σύστημα. 

Άλλες μικρότερες βροχές διαττόντων μπορεί να γίνουν ορατές κατά τη διάρκεια του μήνα αν και δεν αναμένονται ιδιαίτερα εντυπωσιακές:
Στις 10 Δεκεμβρίου κορυφώνονται οι Μονοκερωτίδες, με ολιγάριθμους διάττοντες την ώρα που ίσως φέτος είναι ιδιαίτερα δύσκολο να παρατηρηθούν λόγω του λαμπρού σεληνόφωτος. Την ίδια νύκτα κορυφώνονται και οι χ-Ωριονίδες με περίπου αντίστοιχες προσδοκίες όπως οι Μονοκερωτίδες.
Στις 11 Δεκεμβρίου κορυφώνονται οι σ-Υδρίδες με φαινόμενο ακτινοβόλο σημείο στην κεφαλή της Ύδρας. Είναι ανάμεσα στους ταχύτερους διάττοντες που γνωρίζουμε, αν και γι’ αυτό όχι ιδιαίτερα φωτεινοί. 
Στις 20 Δεκεμβρίου κορυφώνεται μια ακόμη ελάσσων βροχή διαττόντων, με 10 διάττοντες την ώρα που προέρχονται από τον αστερισμό του Κριού.  



 













 Εικ. Διδυμίδες: Η βροχή διαττόντων Διδυμίδες κορυφώνεται στις 13-14 Δεκεμβρίου (Credit: Stellarium/IM)

.
Πλανήτες

Ο Άρης εμφανίζεται στο νότιο ορίζοντα και δεδομένης της χαμηλής του λαμπρότητας χρειάζεται καθαρός σκοτεινός ουρανός για να τον δούμε ικανοποιητικά. Στις 14 Δεκεμβρίου η Σελήνη θα βρεθεί κοντά στον κόκκινο πλανήτη.

Ο Δίας στον καλύτερο μήνα του θα είναι σε αντίθεση με τον Ήλιο στις 3 Δεκεμβρίου. Εκείνη τη στιγμή θα βρίσκεται στην κοντινότερη στη Γη απόστασή του (4.07 αστρονομικές μονάδες) οπότε θα λάμπει με αστρονομικό μέγεθος -2.7. Τη νύκτα των Χριστουγέννων θα σχηματίσει με τη Σελήνη ένα όμορφο ζευγάρι στον ουρανό.

Ο Κρόνος είναι πρωινός πλανήτης, με αστρονομικό μέγεθος +1.3. Θα πλησιάσει τη Σελήνη στις 10 Δεκεμβρίου. 

Το ίδιο πρωινή και η Αφροδίτη με φωτισμένο σχεδόν όλο το δίσκο της και αστρονομικό μέγεθος -3.8, θα πλησιάσει τη Σελήνη στα 11 του μήνα.

Ο Ερμής είναι ο τελευταίος πρωινός πλανήτης που ανατέλλει λίγο πάνω από τον ορίζοντα πριν την ανατολή του Ήλιου, με αστρονομικό μέγεθος 0.2.

Τέλος οι μακρινοί πλανήτες Ουρανός και Ποσειδώνας εμφανίζονται αμυδροί στο νυκτερινό ουρανό, με αστρονομικά μεγέθη 5.7 και 7.9 αντίστοιχα. 
 
 















  
 
Εικ. Επιπροσθηση: Επιπρόσθηση του αστρικού σμήνους Κυψέλη από τη Σελήνη, τη νύκτα της 3ης Δεκεμβρίου (Credit: Stellarium/IM).


Σελήνη

Τελευταίο Τέταρτο στις 6 Δεκεμβρίου, Νέα Σελήνη στις 13, Πρώτο Τέταρτο στις 19 και Πανσέληνος στις 28 Δεκεμβρίου. Η Σελήνη στο Περίγειο (357.075 χλμ.) στις 12 Δεκεμβρίου και στο Απόγειο (406,098 χλμ) στις 25 Δεκεμβρίου. Κατά τη διάρκεια του μήνα θα έχουμε επιπρόσθηση τριών πλανητών ορατή από διαφορετικά σημεία του πλανήτη.


Αναλυτικό Αστρονομικό Ημερολόγιο
3 Δεκεμβρίου: Ο Δίας σε αντίθεση, καλύτερη στιγμή παρατήρησης του πλανήτη. Επιπρόσθηση από τη Σελήνη του αστρικού σμήνους Κυψέλη (Μ44).
4 Δεκεμβρίου: Ο Ερμής σε μέγιστη αποχή, 21ο δυτικά του Ήλιου. 
5 Δεκεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Βασιλίσκο.
6 Δεκεμβρίου: Τελευταίο Τέταρτο Σελήνης.  
9 Δεκεμβρίου: Ο Ερμής 6.3° ανατολικά της Αφροδίτης. Η Σελήνη πολύ κοντά στον Στάχυ, επιπρόσθηση ορατή από το νότιο Ειρηνικό, την Ανταρκτική και τη Νότια Αμερική.
10 Δεκεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Κρόνο. 
11 Δεκεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στην Αφροδίτη.
12 Δεκεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Ερμή, Επιπρόσθηση ορατή από την Ανταρκτική.  Η Σελήνη στο περίγειο (357.075 χλμ.), 
13 Δεκεμβρίου:  Κορύφωση της βροχής διαττόντων Διδυμίδες.
15 Δεκεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Άρη. 
20 Δεκεμβρίου: Πρώτο Τέταρτο Σελήνης.  
21 Δεκεμβρίου: Χειμερινό Ηλιοστάσιο για το βόρειο ημισφαίριο. 
23 Δεκεμβρίου: Κορύφωση της βροχής διαττόντων Αρκτίδες.
25 Δεκεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στις Πλειάδες. Η Σελήνη στο απόγειο (406,098 χλμ).
26 Δεκεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Δία. Επιπρόσθηση ορατή από τη νότια Αφρική και την κεντρική Νότια Αμερική. Η Σελήνη κοντά στον Αλδεμπαράν.
28 Δεκεβρίου: Πανσέληνος. 
30 Δεκεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στο αστρικό σμήνος Κυψέλη. 











Εικ. Οριζοντας: Ο ορίζοντας του Δεκεμβρίου, κοιτώντας βόρεια,
 για το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της Αθήνας (15/12/2012 21:00 UTC). 
 
 
Πηγές:

http://www.synapses.co.uk/astro/monthnxt.html
http://stargazing.suite101.com/              
http://www.astronomynow.com/sky_charts.html
http://stardate.org/nightsky/almanac/ 
http://www.seasky.org/astronomy/astronomy_calendar_current.html 
http://www.mmo.org/astronomy/this-months-sky.html 
http://www.space.com/spacewatch/new_sky_calendar.html 
http://www.skymaps.com/downloads.html
http://www.skymaps.com/articles/n1212.html                                
http://transientsky.wordpress.com/ 
http://www.arksky.org/
http://space.about.com/od/computerresources/tp/     
http://www.moonwise.co.uk/year/
http://www.findyourfate.com/astrology/year2012/sky2012.html  
http://users.sch.gr/mdogram/ 
http://www.spaceagepub.com/calendar/downrange.html
http://www.jodrellbank.manchester.ac.uk/astronomy/nightsky/
http://www1.cadc-ccda.hia-iha.nrc-cnrc.gc.ca/cadcbin/meetings/getMeetings.py?year=2012
http://spaceconferencenews.blogspot.com/2012/05/upcoming-events-for-june-2012.html  

Ο ουρανός της εβδομάδας και από το: http://www.skyandtelescope.com/
Ο νυκτερινός ουρανός καθημερινά: http://www.astro.noa.gr/AlmanacIAA/iaa_today.htm

Εφαρμογές Java και εικονικά εργαλεία για την αναπαραγωγή του νυκτερινού ουρανού από το γεωγραφικό πλάτος και μήκος που βρίσκεστε:
http://space.about.com/library/weekly/blskymaps.htm 
http://www.oras.org/stargazer/applet.html