Ουρανός και Αστρονομικά Φαινόμενα Οκτώβριος 2012

Γράφει η Αστροφυσικός Ελένη Χατζηχρήστου

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Εικ. Ουρανος: Ο ουρανός του Οκτωβρίου για το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της Αθήνας (15/10/2012 21:00 UTC). (Credit: http://space.about.com)

 

Αυτό το Μήνα..

Τον Οκτώβρη ο καιρός δροσίζει αλλά οι ουρανοί παραμένουν καθαροί και ξάστεροι. Οι θερινοί σχηματισμοί σε μεγάλο βαθμό κάνουν ακόμη αισθητή την παρουσία τους στον ουρανό, ενώ οι Δίας και Αφροδίτη θα είναι σχεδόν απόλυτοι κύριοι του ουρανού τις μεταμεσονύκτιες και πρωινές ώρες αντίστοιχα. Όπως κάθε μήνα έτσι και τον Οκτώβριο θα έχουμε κοσμικές «συναντήσεις» πλανητών με μερικά από τα πιο φωτεινά άστρα στο στερέωμα και φυσικά με τη Σελήνη, μοναδικό θέαμα κατάλληλο για φωτογράφηση. Αυτό το μήνα θα έχουμε επίσης κάποιες σημαντικότερες και άλλες λιγότερα υποσχόμενες βροχές διαττόντων, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις το φως της Σελήνης δεν θα αποτελέσει πρόβλημα για την παρατήρησή τους.  

Βροχές Διαττόντων

Στις 7 Οκτώβρη κορυφώνεται μια βροχή διαττόντων με φαινόμενο ακτινοβόλο σημείο τους Ιχθείς, που διαρκεί πάνω από ένα μήνα αλλά συνήθως ελάχιστοι  διάττοντες (περί τους 15 την ώρα) γίνονται αντιληπτοί στον ουρανό..  

Οι Δρακοντίδες είναι μια μεταβλητή και σχετικά αδύναμη βροχή διαττόντων που κορυφώνεται στις 9 Οκτωβρίου και προέρχεται από τα υπολείμματα του κομήτη

Giacobini-Zinner. Βέβαια, σε παλαιότερες εποχές (1933, 1947) εμφανίστηκαν ως και χιλιάδες διάττοντες την ώρα, επομένως το φαινόμενο είναι σχετικά απρόβλεπτο.. Αυτή τη φορά, το λαμπρό φως της Σελήνης αναμένεται να εμποδίσει σημαντικά την ορατότητα του φαινομένου.    

Οι ε-Διδυμίδες είναι μια σχετικά σύντομη βροχή διαττόντων και κορυφώνεται στις 19 Οκτωβρίου  με ελάχιστους, εξαιρετικά γρήγορους (70 χλμ. την ώρα) διάττοντες.  

Οι Ωριονίδες κορυφώνονται συνήθως στις 21 Οκτωβρίου και είναι ίσως η καλύτερη βροχή διαττόντων του μήνα, με 20-40 γρήγορους (με ταχύτητα που φτάνει τα 67 χλμ/δευτ.) διάττοντες την ώρα, ανάλογα με τη χρονιά. Η Σελήνη θα βρίσκεται στο πρώτο τέταρτο, δύοντας γύρω στα μεσάνυκτα, κάτι που διευκολύνει ιδιαίτερα την παρατήρηση του φαινομένου. Οι Ωριονίδες προέρχονται από τα περάσματα του κομήτη Χάλεϋ μεταξύ 1256 πΧ και 910 πΧ και το φαινόμενο ακτινοβόλο σημείο τους φρίσκεται στο βόρειο τμήμα του Ωρίωνα. 

Προς το τέλος του μήνα αρχίζει και μια ακόμη βροχή διαττόντων, οι Ταυρίδες, που κορυφώνονται στις αρχές Νοεμβρίου, με ελάχιστους διάττοντες (περί τους 10) την ώρα, απομεινάρια πρότερων περασμάτων του κομήτη Encke. 

 

 

Εικ. Δρακοντιδες: Κορύφωση της βροχής διαττόντων Δρακοντίδες στις 9 Οκτωβρίου (Credit: Stellarium/IM).

 

Πλανήτες

Ο Ερμής δεν θα είναι ιδιαίτερα ορατός για τους κατοίκους του βόρειου ημισφαίριου, εκτός ίσως από τις 17 Οκτωβρίου όταν θα βρίσκεται πολύ κοντά στην μιας ημέρας Σελήνη.  

Ο Άρης είναι σχετικά αμυδρός (αστρονομικό μέγεθος +1.2). Γύρω στις 20 Οκτωβρίου θα βρίσκεται κοντά στον Αντάρη (παρόμοιας λαμπρότητας και κοκκινωπής χροιάς) στο νοτιοδυτικό ουρανό, νωρίς τα βράδυ. Στις 17-18 του μήνα κοντά στο ζεύγος ουράνιων αντικειμένων θα εμφανιστεί και η Σελήνη.   

Ο Δίας μεσουρανεί μετά τα μεσάνυκτα, με αστρονομικό μέγεθος περίπου -2.6, και θα αποτελεί το λαμπρότερο ουράνιο σώμα μετά τη Σελήνη και την Αφροδίτη. Ο πλανήτης ταξιδεύει ανάμεσα στα άστρα του Γαλαξία και στην πορεία αυτή θα βρεθεί κοντά στη Σελήνη στις 5-6 του μήνα. 

 

Η Αφροδίτη ανατέλλει λίγες ώρες πριν τον ήλιο και λάμπει με αστρονομικό μέγεθος -4.1. Αυτό το μήνα θα «ζευγαρώσει» με τον Βασιλίσκο του Λέοντα στις 3 Οκτωβρίου και με τη Σελήνη στις 12 Οκτωβρίου.  

Ο Κρόνος θα είναι δυστυχώς πολύ κοντά στον Ήλιο (και τον Ερμή)  οπότε δεν θα είναι ορατός αυτό το μήνα.

Ο Ουρανός μεσουρανεί γύρω στα μεσάνυχτα. Με αστρονομικό μέγεθος περίπου 6 θα είναι ορατός με κιάλια.

Ο Ποσειδώνας παραμένει εξαιρετικά αμυδρός (αστρονομικό μέγεθος 7.9) με μικρό φαινόμενο δίσκο, και θα είναι ορατός μόνο με τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια. 

Εικ.Αρης: Ο Άρης κοντά στον Αντάρη και τη Σελήνη στις 18 Οκτωβρίου (Credit: Stellarium/IM). 

Σελήνη

Τελευταίο Τέταρτο στις 8 Οκτωβρίου, Νέα Σελήνη στις 15, Πρώτο Τέταρτο στις 22 και Πανσέληνος στις 29 Οκτωβρίου. Η Σελήνη στο απόγειο (405.160 χλμ) στις 5 Οκτωβρίου και στο περίγειο (360.672 χλμ.) στις 17 Οκτωβρίου.

Εικ. Επιπροσθηση: Στις 7 Οκτωβρίου το άστρο Chi 2 Orionis (αστρονομικού μεγέθους +4.6) θα υποστεί επιπρόσθηση από την 21 ημερών Σελήνη (Credit: Stellarium/IM).

Αναλυτικό Αστρονομικό Ημερολόγιο

1 Οκτωβρίου: Ο Ερμής 1.6° βορειοανατολικά του Στάχυ.

3 Οκτωβρίου: Η Αφροδίτη 0.15ο νοτιοδυτικά του Βασιλίσκου. 

4 Οκτωβρίου: Η Σελήνη κοντά στις Πλειάδες.

5 Οκτωβρίου: Η Σελήνη στο απόγειο (405.160 χλμ). Ο Ερμής 3.1ο νοτιοδυτικά του Κρόνου. Η Σελήνη κοντά στον Αλδεμπαράν και τον Δία (επιπρόσθηση ορατή σtη νότια Αυστραλία και νότια Ωκεανία).  

7 Οκτωβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Ceres (επιπρόσθηση ορατή από το νότιο Ατλαντικό, το νοτιότερο τμήμα της Αφρικής).  

8 Οκτωβρίου: Τελευταίο τέταρτο Σελήνης.

9 Οκτωβρίου: Κορύφωση της βροχής διαττόντων Δρακοντίδες.

12 Οκτωβρίου: Η Σελήνη κοντά στην Αφροδίτη.

15 Οκτωβρίου: Νέα Σελήνη.

17 Οκτωβρίου: Η Σελήνη στο περίγειο (360.672 χλμ.) και πολύ κοντά στον Ερμή (επιπρόσθηση ορατή από την Αλάσκα).

18 Οκτωβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Άρη και τον Αντάρη.

19 Οκτωβρίου: Κορύφωση της βροχής διαττόντων ε-Διδυμίδες. 

21 Οκτωβρίου: Κορύφωση της βροχής διαττόντων Ωριονίδες. Ο Άρης 3.6ο βόρεια του Αντάρη.

22 Οκτωβρίου: Πρώτο τέταρτο Σελήνης.

26 Οκτωβρίου: Ο Ερμής σε μέγιστη αποχή από ανατολάς (24ο).

29 Οκτωβρίου: Πανσέληνος.

Εικ. Οριζοντας: Ο ορίζοντας του Οκτωβρίου, κοιτώντας βόρεια, για το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της Αθήνας (15/10/2012 21:00 UTC). (Credit: http://space.about.com)

Πηγές:

http://www.synapses.co.uk/astro/monthnxt.html

http://stargazing.suite101.com/              

http://www.astronomynow.com/sky_charts.html

http://stardate.org/nightsky/almanac/ 

http://www.seasky.org/astronomy/astronomy_calendar_current.html 

http://www.mmo.org/astronomy/this-months-sky.html 

http://www.space.com/spacewatch/new_sky_calendar.html 

http://www.skymaps.com/downloads.html

http://www.skymaps.com/articles/n1210.html                              

http://transientsky.wordpress.com/ 

http://www.arksky.org/

http://space.about.com/od/computerresources/tp/     

http://www.moonwise.co.uk/year/

http://www.findyourfate.com/astrology/year2012/sky2012.html  

http://users.sch.gr/mdogram/ 

http://www.spaceagepub.com/calendar/downrange.html

http://www.jodrellbank.manchester.ac.uk/astronomy/nightsky/

http://www1.cadc-ccda.hia-iha.nrc-cnrc.gc.ca/cadcbin/meetings/getMeetings.py?year=2012

http://spaceconferencenews.blogspot.com/2012/05/upcoming-events-for-june-2012.html  

Ο ουρανός της εβδομάδας και από το: http://www.skyandtelescope.com/

Ο νυκτερινός ουρανός καθημερινά: http://www.astro.noa.gr/AlmanacIAA/iaa_today.htm

Εφαρμογές Java και εικονικά εργαλεία για την αναπαραγωγή του νυκτερινού ουρανού από το γεωγραφικό πλάτος και μήκος που βρίσκεστε:

http://space.about.com/library/weekly/blskymaps.htm 

http://www.oras.org/stargazer/applet.html