Γράφει η Αστροφυσικός Ελένη Χατζηχρήστου
Εικ. Ουρανος: Ο ουρανός του Νοεμβρίου για το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της Αθήνας (15/11/2011 21:00 UTC). (Credit: http://space.about.com)
Αυτό το Μήνα..
Οδεύουμε πια προς το χειμώνα και οι νύκτες έχουν μεγαλώσει αρκετά. Παρά το τσουχτερό κρύο ο Νοέμβριος θα μας ανταμείψει με όμορφους σχηματισμούς άστρων και πλανητών, μια μερική ηλιακή έκλειψη, δύο βροχές διαττόντων, και πολλές ακόμη εκπλήξεις. Η ηλιακή έκλειψη θα συμειωθει στις 25 Νοεμβρίου αλλά θα είναι ορατή μόνο από κάποιες περιοχές της Νότιας Αφρικής και της Νέας Ζηλανδίας. Κρατήστε υπ’ όψιν οτι τον Νοέμβριο του επόμενου χρόνου θα σημειωθεί αντίστοιχα ολική ηλιακή έκλειψη, ορατή από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Οι ΗΠΑ και Καναδά θα μεταβούν στη χειμερινή ώρα στις αρχές Νοεμβρίου (κάτι που στην Ευρώπη ήδη έγινε στα τέλη Οκτωβρίου). Προς το τέλος του μήνα μπορείτε να δείτε με τα κιάλια σας τον κομήτη Garradd (αστρονομικό μέγεθος 6) στον βορειοδυτικό ουρανό κοντά στο άστρο α-Ηρακλή, αν και η φαινόμενη κίνησή του κομήτη ως προς τη Γη είναι ρος το παρόν σχετικά μικρή. Τις ίδιες νύκτες ο αστεροειδής Νο15, Ευνομία, πλησιάζει τη Γη και θα είναι ορατός με κιάλια ή καλύτερα με ένα μικρό τηλεσκόπιο (αστρονομικό μέγεθος 8) να διασχίζει τον Περσέα στον ανατολικό ουρανό.
Εικ. Ευνομια: Ο αστεροειδής Ευνομία καθώς διασχίζει τον ουρανό στα τέλη του μήνα (Credit: Stellarium/IM).
Βροχές Διαττόντων
Στις 4-6 Νοεμβρίου κορυφώνονται οι νότιοι Ταυρίδες, μετεωροειδή που φαίνονται να προέρχονται από τον αστερισμό του Ταύρου. Είναι υπολείμματα του κομήτη Encke και δεν αναμένονται ιδιαίτερα εντυπωσιακοί, καθώς δεν θα σημειωθούν περισσότεροι από 8 διάττοντες την ώρα.
Οι Λεοντίδες που κορυφώνονται στις 17-18 Νοεμβρίου είναι μια μεταβλητή βροχή διαττόντων που κάποιες φορές μπορεί να γίνει εντυπωσιακή, όχι όμως φέτος. Ο μέγιστος αριθμός διατόντων που περιμένουμε είναι 10 την ώρα αλλά η λαμπρότητα του ουρανού λόγω Σελήνης θα δυσκολέψει την παρατήρησή τους.. Οι Λεοντίδες μπαίνουν στην ατμόσφαιρα της Γης όταν εκείνη τέμνει την τροχιά των υπολειμμάτων που άφησε πίσω του ο κομήτης Temple-Tuttle, ο οποίος πλησιάζει στον Ήλιο κάθε 33 χρόνια. Το φαινόμενο ακτινοβόλο σημείο είναι η κεφαλή του αστερισμού Λέοντα, εξ’ ού και το όνομα αυτής της βροχής διατόντων..
Εικ. Λεοντίδες: Το 2001 ένας διάττων (από τη βροχή των Λεοντίδων) εισήλθε στην ατμόσφαιρα της Γης τη στιγμή που περνούσε μπροστά από το «ξίφος» του Ωρίωνα.
Πλανήτες
Η λαμπρή Αφροδίτη, με αστρονομικό μέγεθος -3.9, θα γίνει ορατή χαμηλά στον δυτικό ορίζοντα αυτό το μήνα λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα. Αριβώς από κάτω ο αμυδρός Ερμής (αστρονομικό μέγεθος μόλις 0.3) θα βρίσκεται κοντά στην Αφροδίτη τις πρώτες δύο εβδομάδες του μήνα. Κάτω από τον Ερμή δείτε τον Αντάρη, το λαμπρότερο άστρο του Σκορπιού. Κατοπιν ο Ερμής θα κινηθεί πίσω προς τον Ήλιο και ο Αντάρης θα βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα, ενώ αντίθετα η Αφροδίτη θα αρχίσει να σκαρφαλώνει ψηλότερα στον ουρανό.
Ο Άρης είναι ορατός τις πρώτες πρωινές ώρες στα ανατολικά. Στις 10-11 Νοεμβρίου θα βρεθεί πολύ κοντά (1.3ο) στον Βασιλίσκο, το λαμπρότερο άστρο του Λέοντα.
Ο λαμπρός Δίας, με αστρονομικό μέγεθος -2.9, επικρατεί στα ανατολικά όταν πέφτει η νύκτα και μεσουρανεί γύρω στα μεσάνυκτα. Ο Νοέμβριος είναι μια εξαιρετική εποχή για να θαυμάσουμε και να φωτογραφήσουμε τον λαμπρό πλανήτη αφού θα φαίνεται με σχεδόν μέγιστη διάμετρο και λαμπρότητα μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου. Στις 8-9 Νοεμβρίου δείτε τον Δία κοντά στη Σελήνη.
Εικ. Κομητης: Ο κομήτης Garrad ορατός στα τέλη του μήνα στον βορειοδυτικό ουρανό (Image: Stellarium/IM).
Ο Κρόνος ανατέλλει τις πρώτες πρωινές ώρες του Νοεμβρίου, αλλά σιγά σιγά θα γίνεται ορατός όλο και νωρίτερα μέσα στη νύκτα. Καθώς κλίνει περισσότερο προς τη Γη βλέπουμε τους δακτυλίους του καλύτερα – κατάλληλη εποχή προς φωτογράφηση μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου. Μάλιστα το πρωί της 22ας Νοεμβρίου θα βρεθεί κοντά στο μισοφέγγαρο και το λαμπρότερο άστρο της Παρθένου Στάχυ.
Ο μακρινός Ουρανός μεσουρανεί νωρίς τη νύκτα και μπορεί να γίνει ορατός με ένα μικρό τηλεσκόπιο, ακόμη και με ισχυρά κιάλια, καθώς μοιάζει με άστρο μεγέθους 5.7. Είναι εύκολο να βρείτε τον γαλαζοπράσινο πλανήτη καθώς αυτό το μήνα θα βρίσκεται μερικές μοίρες βορειο-ανατολικά του Δία.
Ο Ποσειδώνας μεσουρανεί ακόμη νωρίτερα και παραμένει εξαιρετικά αμυδρός (αστρονομικό μέγεθος 7.9).
Σελήνη
Πρώτο Τέταρτο στις 2 Νοεμβρίου, Πανσέληνος στις 10, τελευταίο τέταρτο στις 18 και Νέα Σελήνη στις 25 Νοεμβρίου. Την ημέρα της πανσελήνου, η Σελήνη θα πλησιάσει το αστρκό σμήνος των Πλειάδων. Στις 11-12 Νοεμβρίου ο δορυφόρος μας θα περάσει το αστρικό σμήνος των Υάδων και τον λαμπρό Αλδεμπαράν. Στις 26 Νοεμβρίου το λεπτό μισοφέγγαρο θα βρίσκεται χαμηλά στο νοτιοδυτικό ορίζοντα 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Κοντά του η λαμπρή Αφροδίτη και μόλις ορατός κάτω αριστερά ο πλανήτης Ερμής. Την επόμενη νύκτα η Σελήνη θα βρίσκεται πολύ ψηλότερα, περίπου 15ο πάνω από τον δυτικό ορίζοντα, αυξάνοντας τη φαινόμενη απόστασή της από την Αφροδίτη. Πάντα υπάρχουν εκλείψεις που προκαλούνται από τη Σελήνη καθώς φαίνεται να περνάει μπροστά από σώματα του ηλιακού μας συστήματος ή απομακρυσμένα άστρα, τις οποίες μπορείτε εύκολα να παρατηρήσετε
Εικ. Σελήνη: Το μοσοφέγγαρο και η Αφροδίτη πλησιάζουν θεαματικά προς το τέλος του μήνα (Credit: Stellarium/IM).
Αναλυτικό Αστρονομικό Ημερολόγιο
1 Νοεμβρίου: Ο Ερμής 2ο νοτιοδυτικά της Αφροδίτης.
2 Νοεμβρίου: Πρώτο Τέταρτο Σελήνης.
8 Νοεμβρίου: Η Σελήνη στο Απόγειο (406.177 χλμ.).
9 Νοεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Δία.
10 Νοεμβρίου: Πανσέληνος. Οι Ερμής, Αφροδίτη και Αντάρης μέσα σε ένα κύκλο διαμέτρου 3.9ο.
11 Νοεμβρίου: Ο Άρης 1.3ο βορειοανατολικά του Βασιλίσκου. Η Σελήνη κοντα στις Πλειάδες.
12 Νοεμβρίου: Κορύφωση της βροχής διαττόντων Ταυρίδες. Η Σελήνη κοντά στον Αλδεμπαράν.
14 Νοεμβρίου: Ο Κρόνος 4.3ο βορειοανατολικά του Στάχυ. Ο Ερμής σε μέγιστη απομάκρυνση.
17 Νοεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στο αστρικό σμήνος Κυψέλη.
18 Νοεμβρίου: Τελευταίο τέταρτο Σελήνης. Κορύφωση της βροχής διαττόντων Λεοντίδες. Η Σελήνη κοντά στον Βασιλίσκο.
19 Νοεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Άρη.
22 Νοεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στον Στάχυ και τον Κρόνο. .
25 Νοεμβρίου: Νέα Σελήνη.
27 Νοεμβρίου: Η Σελήνη κοντά στην Αφροδίτη.
Εικ. Οριζοντας: Ο ορίζοντας του Νοεμβρίου, κοιτώντας ανατολικά, για το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της Αθήνας (15/11/2011 21:00 UTC). (Credit: http://space.about.com)
Πηγές:
http://www.synapses.co.uk/astro/monthnxt.html
http://stargazing.suite101.com/
http://www.astronomynow.com/sky_charts.html
http://stardate.org/nightsky/almanac/
http://www.seasky.org/astronomy/astronomy_calendar_current.html
http://www.mmo.org/astronomy/this-months-sky.html
http://www.space.com/spacewatch/new_sky_calendar.html
http://www.skymaps.com/downloads.html
http://www.skymaps.com/articles/n1111.html
http://transientsky.wordpress.com/
http://www.arksky.org/
http://space.about.com/od/computerresources/tp/
http://www.moonwise.co.uk/year/
http://www.findyourfate.com/astrology/year2011/sky2011.html
http://users.sch.gr/mdogram/
http://www.spaceagepub.com/calendar/downrange.html
http://www.jodrellbank.manchester.ac.uk/astronomy/nightsky/
Ο ουρανός της εβδομάδας και από το: http://www.skyandtelescope.com/
Ο νυκτερινός ουρανός καθημερινά: http://www.astro.noa.gr/AlmanacIAA/iaa_today.htm
Εφαρμογές Java και εικονικά εργαλεία για την αναπαραγωγή του νυκτερινού ουρανού από το γεωγραφικό πλάτος και μήκος που βρίσκεστε:
http://space.about.com/library/weekly/blskymaps.htm
http://www.oras.org/stargazer/applet.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου